Kroatische parel van de Adriatische zee Dubrovnik

Ooit een eigenzinnig en machtig stadsstaatje, nu een drukbezochte vakantiebestemming. Het roerige verleden, waarin brand, een aardbeving en een oorlog de stad teisterden, lijkt het Dubrovnik nauwelijks te hebben gedeerd. De stad glanst als nooit te voren.

Stadsmuren afbreken

In de 19e eeuw was het een trend: stadsmuren slopen. Dubrovnik is de dans ontsprongen, waarschijnlijk mede door de omvang en dikte van de muren. Gelukkig maar, want tijdens een wandeling over de bijna twee kilometer lange stadsmuren is het genieten van een prachtig uitzicht over de stad en de zee. Onderweg schuif je aan op een van de terrassen voor een drankje.

Eigenzinnig

In de 16e eeuw was Dubrovnik een stadsstaat met een eigen regering. Op Nederland na was de stad de machtigste zeemacht van de wereld (met Venetië op drie). Nog steeds is de hoofdstad van Kroatië geneigd haar eigen plan te trekken. Zo is er, ondanks de grote stroom toeristen, in de wijde omtrek van de stad bewust geen McDonalds te vinden.

“Ik herinner me de jaren zestig”, vertelt onze gids, terwijl hij ons rondleidt door de zonovergoten oude stad van Dubrovnik. “Tijdens de siësta gingen alle

winkels dicht, maar de deuren bleven open. Je zette een grote stok schuin in de deuropening, dat was het teken dat je even weg was.”

Een soort gezellig dorp; een echte woonstad voor de Kroaten. Hoe anders is dat nu. Het oorspronkelijke inwonertal van rond de vijfduizend is inmiddels flink gedaald – veel Kroaten verkopen hun stek voor goed geld. Hoeveellocalser nog in de oude stad wonen? Nog geen duizend.

De stad trekt dagjesmensen en weekendtrippers, maar het zijn vooral cruisegangers die aanmeren om de fotogenieke stadsmuren (volop terug te zien in de serieGame of Thrones), kerken en kloosters te bewonderen. In het hoogseizoen slenteren er soms wel twaalfduizend mensen tegelijk door het kleine centrum. “Hopelijk komt daar snel verandering in”, zegt onze gids. De nieuwe burgemeester is in elk geval van plan paal en perk te stellen aan de toestroom.
Nou ja, als toeristen het ergste zijn: de stad heeft bewezen wel tegen een stootje te kunnen. Zo was er die alles verwoestende brand in 1298. “Vóór de brand was Dubrovnik een houten stad”, vertelt de gids. Daarna werd alles herbouwd met steen.

En dan was er nog die aardbeving in 1667. Tachtig procent van de stad werd platgelegd, ook de meeste kerken overleefden de schokken niet. “Zijn de gaten in die muur van toen?”, vraag ik, wijzend naar het oude Franciscanenklooster dat de schokken overleefde. “Nee”, zegt de gids, “die zijn van 1991. Een stempel van de tijd. Het restaureren van zo'n oude muur zou te kostbaar worden, dus het is zo gelaten.”

Symbolische berg

Het jaar 1991: voor inwoners van Dubrovnik een beladen jaartal. Onze gids maakte de aanvallen van het (toen nog) Joegoslavische leger bewust mee. Doel was om Dubrovnik in te lijven bij het huidige Servië en Montenegro. Veel laat hij niet los over de maanden waarin de stad onder vuur lag en was afgesloten van de buitenwereld. “De eerste drie dagen zijn het moeilijkst. Je wordt gek of je past je aan.” Direct na het oorlogsgeweld vertrok hij naar Nederland, waar zijn vrouw woonde.
Een symbolisch onderdeel van de oorlog is de berg Srd. Dankzij het fort op die berg wist de stad inname te voorkomen, zo luidt het verhaal.Met de kabelbaan sta je binnen een paar minuten boven. De verleiding is groot om meteen neer te ploffen op het terras van het Panorama-restaurant. Met een wijntje in de hand – en in geval van wind onder een heater en een zacht dekentje – geniet je tot laat van het uitzicht over de stad.

Gecastreerd haantje

De volgende ochtend zijn we om half tien in de oude stad. En met ons veel, heel veel anderen. Net als we het gevoel krijgen dat alles hier toerisme ademt,

staan we opeens op een marktpleintje vol gezellige kraampjes met boerenproducten.

Lunchen doen we bij restaurant Kopun. Eigenaar Petar Bitanga heeft een duidelijke missie. Hij wil het cultureel erfgoed van Kroatië terug laten komen in zijn gerechten. Verhalen van de Kroatische Shakespeare, de 16e eeuwse Marin Drzic, inspireerden hem om het gecastreerde haantje (malser dan kip) weer op de kaart te zetten. Petar schuift aan en zegt met een frons: “Als je de smaken uit het verleden niet koestert, gaat alles op elkaar lijken. Dan eten we straks allemaal pizza”. Dit is de smaak van Kroatië, wil hij maar zeggen. Die wil je proeven.

Bosrijk eilandje

Vastberaden om de oude stad minstens één keer helemaal voor onszelf te hebben, staan we deze ochtend om kwart voor zeven voor de Pile toegangspoort. Dit keer niet samen met driehonderd andere mensen. Maar met drie, waaronder een non, die meteen links het Franciscanerklooster induikt. Zonder dat ook maar iemand ons voor de voeten loopt, hebben we nu tijd voor wat highlights van de stad: de Sint Blasiuskerk, de kathedraal en de Sint Ignatiuskerk via de Spaanse trappen (geïnspireerd door de Romeinse variant).
We nestelen ons op het terras van café Congo tegenover de Sint Nicolaaskerk. Hier komen locals koffie drinken, maar er zitten ook toeristen zoals wij. Afgezien van schoonmakers en vrachtwagens die de winkels bevoorraden, heerst er serene rust. Als de stad tegen negen uur volloopt, slenteren we naar de haven achter de zuidelijke ingang. Hier staat de houten boot klaar naar Lokrum, een bosrijk eilandje met kiezelstrandjes op maar tien minuten varen van de stad.
Vanaf ons ligbedje aan zee staren we naar het ochtendlicht op de stadsmuren aan de overkant. Om ons heen paraderen pauwen en huppelen konijnen: in de 19e eeuw naar het eiland verscheept door hertog Maximiliaan en zijn Belgische vrouw Charlotte. Het stel legde toen ook een enorme botanische tuin aan, met bloemen en planten uit de hele wereld.
Na een paar uur uitwaaien hebben we weer volop energie om me in het stadsgedruis te begeven. Of Dubrovnik op een dag écht minder toeristisch zal worden, is de vraag. Zo niet, dan is Lokrum een perfecte uitvalsbasis om te voorkomen dat de parel van de Adriatische zee haar glans verliest.

TOP 5 ZIEN EN DOEN

1 Kunstenaar Ivo Grbic (1931) heeft nog steeds een klein atelier in de binnenstad - al werd zijn 'paleisje' vol kunst in 1991 volledig verwoest. Zijn verhaal en foto's maken voelbaar hoeveel impact de aanval op de stad had.

2 Loop vanaf de hoofdstraat zo veel mogelijk omhoog, tot net onder de stadsmuur: dit is waar de locals wonen. Hier wappert wasgoed in de zon en liggen katten loom te luieren op de warme stenen trappen. Pizzeria's zijn ver te zoeken.

3 Vul je lege waterfles bij een van de twee Onofrio-fonteinen. Ze herinneren eraan dat Dubrovnik al in de 15e eeuw een waterleidingenstelsel kreeg.

4 Ga net voor zonsondergang naar de berg Srd. Met een drankje en een selfiestick in de hand vier je hier met vele anderen dat magische moment waarop de zon in de zee zakt.

5 Voor Game of Thrones-fans is de stad een groot feest van herkenning: veel scenes uit de populaire serie werden hier geschoten. Liefhebbers kunnen op elke straathoek een tour boeken.

Eilandhoppen

Ten westen van Dubrovnik liggen de Elaphiti eilanden. In totaal dertien eilandjes, waarvan drie bewoond. Lopud heeft als enige van de drie zandstranden en is daarom het meest geschikt voor een dagje luieren en zwemmen. Het mooiste strandje, Sunj, ligt aan de andere kant van het eiland. Je wandelt er in ongeveer een half uur heen; een fijne tocht door een heerlijk ruikend naaldbomenbos. Als lopen toch teveel is, kun je je ook voor een paar euro door een golfkarretje laten brengen. Bij het knusse Mandrac eet je oesters, mosselen en gegrilde vis: alles vers uit zee.

geen gegevens gevonden